GI มะม่วงมันหนองแซง (Man Nong Saeng Mango)

มะม่วงมันหนองแซง ได้ขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ พ.ศ.2546 กับกรมทรัพย์สินทางปัญญาแล้ว ตามทะเบียนเลขที่ สช 64100165 ประกาศ ณ วันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2564

ประวัติความเป็นมาของมะม่วงมันหนองแซง เล่าสืบกันมาว่า เมื่อประมาณ 100 ปีที่ผ่านมา พ่อเฒ่าทิม เนาว์นิเวศ ราษฎร หมู่ที่ 3 บ้านหนองน้ำใส ตำบลหนองแซง อำเภอหนองแซง จังหวัดสระบุรี ได้เดินทางไปเยี่ยมลูกชายบุญธรรม ซึ่งบวชเป็นพระอยู่ที่วัดเลียบ หรือวัดราชบูรณราชวรวิหาร ในกรุงเทพมหานคร และได้รับประทานมะม่วงที่ญาติโยมนำมาถวายพระลูกชาย ซึ่งมีความอร่อยจึงได้เก็บเมล็ดมะม่วงไว้ 3 เมล็ด เมื่อกลับมาถึงบ้านจึงให้แม่เฒ่าคำ เนาว์นิเวศ ซึ่งเป็นภรรยา นำไปปลูกไว้ข้างยุ้งข้าวข้างบ้าน โดยไม่รู้ว่าเป็นเมล็ดมะม่วงพันธุ์อะไร เมื่อต้นมะม่วงโตขึ้นและให้ผล พบลักษณะต้นที่ 1 ผลโตมาก คือมะม่วงหัวช้าง ต้นที่ 2 ผลใหญ่เวลาสุกผิวส่วนหัวเป็นสีแดงจัด คือมะม่วงตลับนาค ส่วนต้นที่ 3 ผลที่ออกมาเมื่อนำไปรับประทานมีรสมันแปลกไปจากต้นอื่นๆ ไม่ว่าจะรับประทานในขณะผลยังเล็กอยู่ จะไม่มีรถเปรี้ยว จึงตั้งชื่อว่า “มะม่วงมันหนองแซง” โดยกำนันชู ชัยเดช กำนันตำบลหนองแซง ลูกเขยพ่อเฒ่าทิม แม่เฒ่าคำ ได้นำมะม่วงมันหนองแซงไปมอบให้นายอำเภอหนองแซงและหัวหน้าส่วนราชการจังหวัดรับประทาน จึงทำให้เป็นที่แพร่หลายมากขึ้น จึงเป็นจุดกำเนิดของมะม่วงมันหนองแซง และนำมาตั้งเป็นส่วนนึงของคำขวัญของอำเภอที่ว่า “มะม่วงต้นตำรับ เครื่องประดับโบราณ ชลประทานหลากหลาย ทางรถไฟสู่อีสาน ศูนย์ตำนานวัฒนธรรม” ด้วยความโดดเด่นและรสชาติ หวาน มัน กรอบ และความมีชื่อเสียงของ”มะม่วงมันหนองแซง” จึงได้มีการจัดงานเทศกาลประจำปี “งานสืบสานตำนานมะม่วงมันหนองแซง” เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน